Odczuwanie bólu podczas porodu jest indywidualną kwestią każdej kobiety, na który ma wpływ szereg czynników zarówno tych biologicznych (np. elastyczność tkanek miękkich, osobniczy próg wrażliwości na ból, wielkość rodzącego się dziecka) jak i psychofizycznych (np. wspomnienia związane z poprzednim porodem, przygotowanie i nastawienie do porodu itd. ).  Indywidualne różnice w poziomie odczuwanego bólu porodowego zależą w znacznym stopniu także od poziomu stresu i lęku odczuwanego przez rodzącą. Kobieta, która się boi, staje się nadwrażliwa w związku z tym może w większym stopniu odczuwać ból.

Niefarmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego to wspaniała alternatywa dla wszystkich  kobiet rodzących. Metody te w pozytywny sposób „wspierają” naturalny przebieg porodu, gdyż koncentrują się przede wszystkim na rozluźnieniu ciała rodzącej.

Wybrane metody:

🙂 Wspieranie rodzącej

Udzielanie stałego wsparcia rodzącej jest niezwykle ważną kwestią podczas porodu.  Wsparcia mogą udzielać zarówno osoby asystujące przy porodzie, jak i osoby towarzyszące (mąż, partner, siostra, matka itd.).  Z pewnością wiele osób zastanawia się co może kryć się za słowem wsparcie w odniesieniu do kobiety rodzącej- a jest to przede wszystkim odpowiednie reagowanie na jej potrzeby (wsparcie emocjonalne, informowanie o przebiegu porodu, pomoc w rozluźnieniu się). Świadomość  samej obecności drugiej osoby, potrzymanie za rękę, dodanie otuchy w tak trudnym i zarazem  pięknym wydarzeniu jakim jest poród  sprawia, że rodząca odczuwa ból o mniejszym natężeniu.

🙂 Rozluźnienie się poprzez odpowiednie techniki oddychania

Świadome oddychanie oraz umiejętność świadomego rozluźniania ciała to najważniejsze składowe relaksacji podczas porodu.

W życiu codziennym nie zastanawiamy się nad tym jak oddychamy. Oddychanie nie wymaga wysiłku, odbywa się przez nos po czym następuje przerwa i wydech. Jednakże kiedy odczuwa się ból, oddychanie staje się szybsze i płytsze a naturalna przerwa zanika. Wówczas ból staje się silniejszy, wstrzymuje się oddech.

Świadomość oddechu pomaga w dostosowaniu go do poszczególnych etapów porodu- umożliwiając tym samym odpowiednie reagowanie na intensywność skurczu. W wielu szkołach rodzenia odbywają się zajęcia podczas których, uczą jak prawidłowo oddychać podczas porodu. Dlatego w czasie  ćwiczeń warto największą uwagę skupić na świadomości oddychania, a nie na naukę określonych, utartych schematów.

Pamiętajmy:

– Podczas skurczy nie należy zatrzymywać powietrza,  gdyż wstrzymując oddech  automatycznie napinają się wszystkie mięśnie a ból odczuwany jest z większym nasileniem.
– Aby w odpowiedni sposób pozbyć się silnego napięcia, po każdym skurczu należy maksymalnie skupić się na świadomym  i długim wydechu (wydech powinien być 2 razy dłuższy niż wdech).

🙂 Masaż

Masaż dolnego odcinka kręgosłupa jest jedną z form relaksacji, które pozwalają kobiecie rodzącej na rozluźnienie się.  Pozwala on na zmniejszenie odczuwanego bólu podczas skurczów porodowych, gdyż nerwy unerwiające narządy i mięśnie miednicy mniejszej pochodzą z odcinka lędźwiowo- krzyżowego kręgosłupa. Technika wykonania jest bardzo prosta- masaż wykonujemy używając całych dłoni, wykonując koliste ruchy w bolącym miejscu, raz w jedną raz w drugą stronę. Masaż można również wykonywać używając nadgarstka bądź kostek pięści uciskając bolące miejsca. Do masażu można użyć olejku z dodatkiem olejków eterycznych lub bez nich. Jest to wspaniały sposób na zaangażowanie osoby towarzyszącej w aktywne wspieranie rodzącej.

🙂 Okłady (zimne/ ciepłe)

Wspaniała sposobem na łagodzenie bólu porodowego są okłady-  na krocze, okolice kości krzyżowej, dół brzucha. Ciepłe okłady można wykonać  z ogrzanego ręcznika, ogrzanego kompresu żelowego jak i butelki z ciepłą wodą. Do robienia zimnych okładów można wykorzystać schłodzonych okładów żelowych czy kawałka lodu owiniętego w cieniutki ręcznik. Pamiętajmy, że aby zapobiec niedokrwieniu masowanej w ten sposób okolicy najlepiej stosować okłady naprzemiennie – raz zimy raz ciepły.

🙂 Woda

Imersja wodna stosowana jest  podczas porodów od wieków. Kojące i łagodzące właściwości wody  pozwalają kobiecie rodzącej na odseparowanie się od bodźców zewnętrznych i skoncentrowanie uwagi na własnym ciele. W  środowisku wodnym poprawia się krążenie krwi oraz dotlenienie mięśni, łożyska i płodu –  ciepła woda rozszerza naczynie krwionośne oraz powoduje nieznaczny wzrost ciśnienie krwi. Aby podczas porodu skorzystać z imersji wodnej można pójść pod prysznic jak i skorzystać z wanny.  Prysznic powinien trwać 15-25 minut. Korzystając zaś z wanny ważną kwestią jest głębokość na jaką zanurzona jest kobieta – woda powinna całkowicie zakrywać brzuch i sięgać aż po brodawki sutkowe,  a jej temperatura powinna mieścić się w graniacach 34-37 st. C. Zalecane jest aby w I okresie porodu czas przebywania kobiety rodzącej w wodzie nie był dłuższy niż 30 minut, zaś następna imersja wodna odbyła się po minimum 30 minutowej przerwie.

🙂 Ruch i pozycje wertykalne

Poruszanie się a zatem i sam ruch zmniejsza odczuwanie bólu. Spontaniczne przybieranie pozycji wertykalnych tj. stanie, siedzenie, spacerowanie a nawet wykonywanie kolistych ruchów biodrami  w dużej mierze sprzyjają szybszemu rozwieraniu się szyjki macicy, lepszemu dotlenieniu się matki i dziecka a także prawidłowemu wstawianiu się główki. Każda pozycja wertykalna jest dobra.  Do pomocy  w przybraniu odpowiedniej pozycji można wykorzystać osobę towarzyszącą, meble oraz  sprzęt dostępny na sali porodowej tj. piłki, worki sako, drabinki itp.

🙂 Wydawanie dźwięku/ krzyk

Wydawanie dźwięków oraz krzyk to najprostsze sposoby łagodzenie bólu porodowego – pomagają one w uwalnianiu napięcie, dodają energii oraz rozluźniają mięśnie kanału rodnego. Krzyk w I okresie porodu – działa przeciwbólowo, zaś w II okresie – rozluźnia kanał rodny i pozwala na szybszy i łatwiejszy poród, często bez nacinania krocza.

🙂 TENS

TENS składa się z małego urządzenia z 4 cieniutkimi odprowadzeniami zakończonymi elektrodami (przylepnymi końcówkami). Elektrody umieszcza się w specjalnych punktach akupunkturowych na plecach rodzącej, tak aby później mogły one pulsacyjnie przesyłać prąd na powierzchnię skóry. Rodząca używając ręcznego wyzwalacza sama decyduje o natężaniu i częstotliwości wysyłanych impulsów elektrycznych w zależności od indywidualnych potrzeb. TENS działa poprzez stymulację przyczyniając się do uwalniania endorfin oraz blokowania przewodzenia bodźców bólowych do mózgu.

🙂 Muzykoterapia

Słuchanie ulubionej muzyki przez kobietę rodzącą działa uspokajając i pozwala na zrelaksowanie się.

Bibliografia:

1. Dmoch- Gajzlerska E. (red): Położnictwo i ginekologia. część V, Oficyna Wydawnicza Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, 2008
2. Baston H., Hall J.:  Poród, Elsevier Urban & Partner, Wroclaw, 2009, 39-53
3. Kubicka- Kraszyńska U.,  Oleś K., Otffinowska A., Pietrusiewicz J.: O bólu porodowym i metodach jego łagodzenia, Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa 2010
4. Łepecka- Klusek C.: Pielęgniarstwo we współczesnym położnictwie i ginekologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL,  Warszawa 2010, 116-120